Pracownik pod lupą, czyli metody kontroli pracownika w 2025 roku

W ramach przysługujących uprawnień kierowniczych pracodawca może podejmować względem pracownika różnego rodzaju działania ze sfery szeroko pojętej kontroli i nadzoru. Dotyczy to nie tylko prawidłowego i bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy. Kompetencje kontrolno-nadzorcze pracodawcy rozciągają się również na możliwość weryfikacji takich aspektów jak wypełnianie wymogów kwalifikacyjnych, dbałość o dobro zakładu pracy, zachowanie wymogu lojalności, czy też sposób korzystania z niektórych uprawnień pracowniczych.

Podczas szkolenia zostaną omówione różnego rodzaju formy nadzoru i kontroli pracownika, w tym kontrola na obecność  w organizmie alkoholu i podobnie działających środków, czy kontrola pracy zdalnej, które w ostatnim czasie są szeroko dyskutowane z uwagi na planowane wprowadzenie tych form kontroli do Kodeksu pracy.

• Zapoznanie uczestników z aktualnym stanem prawnym w zakresie metod kontroli pracownika, w tym ze zmianami w Kodeksie pracy dotyczącymi monitoringu, pracy zdalnej czy badań trzeźwości.
• Wyjaśnienie dopuszczalnych granic działań kontrolnych pracodawcy oraz ich zgodności z przepisami o ochronie danych osobowych i prawach pracownika.
• Przekazanie praktycznych wskazówek dotyczących wdrażania procedur kontrolnych, takich jak monitoring, kontrola pracy zdalnej, badania zdrowotne czy oceny okresowe, z uwzględnieniem obowiązujących regulacji.
• Wzmocnienie kompetencji w zakresie prawidłowego dokumentowania czynności kontrolnych, ich uzasadniania i przechowywania dokumentacji zgodnie z przepisami.
• Zwiększenie świadomości ryzyk prawnych związanych z naruszeniem dóbr osobistych pracowników i nieuprawnionym stosowaniem środków kontroli.
• Zdobycie kompleksowej wiedzy na temat legalnych form nadzoru i monitoringu pracownika, w tym najnowszych i kontrowersyjnych rozwiązań (np. wariograf, tajemniczy klient).
• Możliwość weryfikacji i dostosowania procedur wewnętrznych do obowiązujących przepisów i standardów ochrony danych osobowych.
• Podniesienie kwalifikacji w zakresie egzekwowania obowiązków pracowniczych w sposób zgodny z prawem i etyką.
• Uzyskanie odpowiedzi na pytania praktyczne oraz możliwość skonsultowania konkretnych przypadków z ekspertem.

1. Podstawy prawne kontroli pracownika:
• Jakie przepisy wyznaczają granice działań kontrolnych przeprowadzanych przez pracodawcę?
• Jakich reguł z zakresu ochrony danych osobowych należy przestrzegać podczas niektórych form kontroli pracownika? 
2. Kontrola obecności w miejscu pracy:
• Zakładowa regulacja dotycząca przyjętego sposobu potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy.
• Lista obecności, czytniki RCP, system logowań i inne metody.
• Kontrola wejścia/wyjścia z użyciem danych biometrycznych (linie papilarne, skan źrenicy oka lub owalu twarzy).
• Kontrola obecności przy pracy zdalnej.
3. Monitoring:
• Kontrola z użyciem kamer:
 Kodeksowe zasady,
 Czy możliwa jest kontrola pracy zdalnej z użyciem kamer?
 Czy dopuszczalne jest monitorowanie zachowania pracownika? 
• Kontrola służbowej skrzynki pocztowej.
• Inne formy monitoringu:
 Kontrola aktywności w internecie (sprawdzanie przeglądanych stron www).
 Monitoring bilingów oraz rozmów telefonicznych i stacjonarnych.
 Technologia GPS i RFID.
• Czy fotografowanie nieprawidłowych zachowań pracowników może być uznane za formę monitoringu?
4. Kontrola na zawartość alkoholu, narkotyków, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie:
• Pracowniczy obowiązek zachowania trzeźwości w ukształtowanym orzecznictwie a kryteria wynikające z nowych przepisów kodeksowych.
• Przesłanki ustawowe.
• Procedura wewnątrzzakładowa a kontrola przeprowadzona przez organ porządku publicznego.
• Zasady tworzenia i przechowywania dokumentacji związanej z badaniem stanu trzeźwości pracownika - nowe przepisy.
• Prawa i obowiązki pracownika poddanego badaniu.
• Badanie stanu trzeźwości pracownika poszkodowanego w wypadku przy pracy.
5. Kontrola pracy zdalnej:
• Czy pracodawca może przeprowadzić kontrolę miejsca pracy zdalnej bez uprzedzenia?
• Jak powinna przebiegać kontrola miejsca pracy pracownika zdalnego?
• Co pracodawca może kontrolować w miejscu pracy zdalnej?
• Czy pracownik zdalny może być poddany e-kontroli?
6. Kontrola osobista (przeszukanie):
• Na jakich zasadach pracodawca może dokonywać przeszukania pracownika i jego rzeczy osobistych?
• Przeszukanie szafki służbowej oraz samochodu prywatnego pracownika?
• Procedura wewnątrzzakładowa.
7. Kontrola stanu zdrowia pracownika poza terminami profilaktycznych badań lekarskich:
• Kiedy konieczne jest skierowanie pracownika na kontrolne badania lekarskie? 
• W jakich sytuacjach dopuszczalne jest prewencyjne skierowanie na badania profilaktyczne z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika?
• Przedterminowe badania z uwagi na konieczność zmiany rodzaju pracy.
• Czy pracodawca może skierować pracownika na badania psychiatryczne, gdy zachodzą ku temu przesłanki? 
8. Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy:
• Kiedy kontroli dokonuje ZUS, a kiedy pracodawca?
• Czy kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich jest prawem, czy obowiązkiem pracodawcy?
• Czy pracownik jest zobowiązany informować o zmianie miejsca pobytu podczas chorobowego?
• Czy do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich można upoważnić osobę spoza zakładu pracy?
• Jakie są konsekwencje nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego?
9. Kontrola wykorzystania uprawnień związanych z rodzicielstwem:
• Czy pracodawca może sprawdzać fakt sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, czy ojcowskiego?
• Czy pracodawca może kontrolować sposób wykorzystywania opieki nad chorym dzieckiem? 
• Czy pracodawca może kontrolować sposób wykorzystywania opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat (art. 188 KP)? 
10. Oceny okresowe i testy umiejętności:
• Czy kandydata do pracy można poddawać testom psychologicznym i kompetencyjnym?
• Ustawowe podstawy ocen okresowych,
• Czy każdy pracodawca może wprowadzić system ocen okresowych oraz testy umiejętności pracowników?
11. Kontrola temperatury ciała pracownika.
12. Testy na obecność chorób zakaźnych .
13. Wariograf:
• Czy można poddać kandydata na pracownika lub pracownika badaniu na „wykrywaczu kłamstw”? 
• Jakie są konsekwencje nieuprawnionego badania wariografem? 
14. Tajemniczy (podstawiony) klient:
• Czy można stosować legalnie ten rodzaj kontroli pracowników?
• Czy jest ona odmianą monitoringu czy odrębną formą kontroli?
15. Odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia dóbr osobistych pracownika spowodowanych nielegalnymi działaniami kontrolnymi:
• Jakich roszczeń może dochodzić pracownik?
• Jaki jest termin dochodzenia roszczeń?
16. Odpowiedzi na pytania.
 

Pracodawcy i pracownicy, zwłaszcza kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych jednostek administracji publicznej, sekretarze, pracownicy wydziałów kadr jst i jednostek podległych, kadra zarządzająca wszystkich szczebli w spółkach, przedsiębiorstwach, podmiotach sektora pozabudżetowego, pracownicy wydziałów kadr i organizacyjnych.

Doktor nauk prawnych, były wieloletni pracownik Państwowej Inspekcji Pracy, członek Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy, biegły sądowy z zakresu stosunku pracy z elementem międzynarodowym (międzynarodowe prawo pracy), wykładowca, szkoleniowiec, konsultant, autor książek oraz wielu publikacji ukazujących się w fachowej literaturze prawniczej z dziedziny prawa pracy i prawa spółek, laureat „Złotych Szelek” za wyjaśnianie skomplikowanych problemów prawnych zrozumiałym i klarownym językiem.