Najczęstsze błędy i nieprawidłowości przy ustalaniu opłaty planistycznej. Przegląd najnowszego orzecznictwa i stanowisk organów kontroli

Omówienie najczęstszych błędów i nieprawidłowości stwierdzanych przez sądy administracyjne i Samorządowe Kolegia Odwoławcze, a także przez RIO i wojewodów, w obszarze ustalania i egzekucji opłaty planistycznej.

Za podstawę omawiania zagadnień szkoleniowych będzie służyć aktualne orzecznictwo sądów oraz wystąpienia właściwych organów nadzoru i kontroli.

Zajęcia będą prowadzone w formie warsztatów, co pozwoli na przedstawienie istotnych zagadnień w ujęciu praktycznym, na podstawie stanów faktycznych objętych omawianymi wyrokami.

1. Tworzenie podstaw formalnych do ustalania opłat planistycznych:
   1. Czy rada gminy może różnicować stawki renty planistycznej dla określonych typów nieruchomości lub rodzajów inwestycji? W którym momencie zróżnicowanie stawek może zostać zakwalifikowane jako nadużycie prawa?
   2. Mieszane przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym - czy i w jaki sposób rozstrzygać taką kwestię zakresie ustalenia opłaty planistycznej
   3. Czy stawka procentowa opłaty planistycznej może być uznana za zbyt niską?
   4. Czy zysk ze zbycia nieruchomości przez właściciela (lub jego brak) może stanowić przesłankę ustalenia opłaty planistycznej?
   5. Nieruchomości zbyte w drodze darowizny. Czy gmina może wprowadzić procedurę działania w takim przypadku?
2. Prowadzenie postępowania w przedmiocie ustalenia opłaty planistycznej:
   1. Termin na wszczęcie postępowania oraz termin wydania decyzji ustalającej opłatę planistyczną. Czy uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia grozi przekroczeniem przez organ ustawowego terminu?
   2. Czy istnieją negatywne przesłanki wszczęcia postępowania o ustalenie opłaty planistycznej? Czy organ może nie wszczynać postępowania jeżeli stwierdzi, że wartość nieruchomości nie wzrosła /nie mogła wzrosnąć albo wysokość opłaty nie pokryje kosztów postępowania?
   3. Czy należy brać pod uwagę formalne wyłączenia z możliwości ustalenia opłaty planistycznej? Czy określone kategorie podmiotów nie mogą być obciążone opłatą planistyczną: gmina, gminne i państwowe osoby prawne, agencje?
   4. Zawiadomienie strony o wszczęciu postępowania i jego znaczenie dla zachowania ustawowych terminów i ważności decyzji ustalającej opłatę planistyczną. Jakie ryzyko dla organu niesie domniemanie doręczenia zastępczego? Jak należy zawiadamiać o postępowaniu małżonków? Czy organ ma możliwość weryfikacji prawidłowości doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania i czy powinien to robić?
   5. Nieprawidłowości w zakresie zapewnienia stronie udziału w postępowaniu. Jakie działania i zaniechania organu mogą doprowadzić do uchylenia decyzji ustalającej opłatę planistyczną?
   6. Małżonkowie, współwłaściciele i osoby prawne jako strony postępowania. Odrębności i szczególne regulacje.
   7. Czy określone przypadki zbycia nieruchomości nie mogą być podstawą do ustalenia opłaty planistycznej? Jak ocenić np. zniesienie współwłasności, podział majątku między małżonkami, likwidację spółek?
   8. Śmierć właściciela nieruchomości przed wszczęciem postępowania oraz w toku postępowania w przedmiocie ustalenia opłaty planistycznej – czy organ może wszcząć i kontynuować postępowanie z udziałem spadkobierców, czy postępowanie należy umorzyć? W jakich przypadkach opłata planistyczna może obciążać spadkobierców właściciela nieruchomości?
   9. W jaki sposób zgodnie z prawem wskazać termin płatności opłaty planistycznej? Czy brak wskazania terminu uniemożliwia egzekucję opłaty? Jaka jest podstawa prawna naliczenia, naliczanie odsetek za zwłokę oraz umarzania, odraczania i rozkładania na raty ustalonej opłaty planistycznej?
   10. Wygaśnięcie prawa do naliczenia opłaty planistycznej a przedawnienie wymagalnej należności publicznoprawnej stanowiącej naliczoną opłatę - jakie powinny być działania organu w obu przypadkach? Jakie czynności przerywają lub wstrzymują bieg przedawnienia?
   11. Granice oceny operatu szacunkowego. Jakie aspekty operatu może oceniać organ prowadzący postępowanie, a które elementy pozostają poza kontrolą organu?
   12. Czy można przed wszczęciem postępowania oraz w toku postępowania opierać się na dowodach innych niż operat szacunkowy i na jakich zasadach?

Pracownicy urzędów gmin i miast zajmujący się naliczaniem i egzekucją opłaty planistycznej.

Doświadczony trener, od 2008 roku prowadzi wysoko oceniane szkolenia z zakresu gospodarki nieruchomościami publicznymi i obrotu nieruchomościami. Absolwent aplikacji sądowej. Autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu gospodarowania nieruchomościami publicznymi, cywilno-prawnych aspektów obrotu nieruchomościami i zamówień publicznych.