„Postulujemy określenie zadań, kompetencji i roli sekretarza jednostki samorządu terytorialnego w Polsce” – mówi Andrzej Wojewódzki, Sekretarz miasta Lublina, ponownie wybrany na Przewodniczącego Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy JST przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego.

Poprzednia kadencja Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy przypadła na trudny czas kryzysów. Najpierw pandemia, a później wojna w Ukrainie. W procesie reagowania na oba wydarzeniach ważną rolę odegrał samorząd terytorialny. Jak wyglądała praca sekretarzy w tym trudnym czasie?

Andrzej Wojewódzki: Faktycznie, druga kadencja Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy (2020 -2022) przypadła na bardzo trudny okres związany między innymi z sytuacją kryzysową, gdzie oprócz realizacji naszych bieżących zadań samorządowych musieliśmy sprostać wyzwaniom związanym z przeciwdziałaniem COVID-19, a od lutego 2022 r. kryzysowi uchodźczemu po agresji Rosji na Ukrainę. II Kadencja Rady to także wdrażanie wielu zmian przepisów między innymi w polityce podatkowej, która ma ogromne znaczenie dla sytuacji finansowej jst. Mimo tych wyzwań Zarząd i Krajowa Rada Forów Sekretarzy JST realizowała swoje zadania określone w Deklaracji Założycielskiej.

Rada rozpoczęła pracę w lutym 2020 roku, a w marcu zaczął się COVID-19. Zostały wprowadzone ograniczenia w życiu społecznym, gospodarczym, kulturalnym i administracyjnym. Ograniczenia swobód i wolności obywateli, wprowadzane w wielu dziedzinach życia, nakazy, ograniczenia i nakazy w celu przeciwdziałania COVID19, wprowadzane kwarantanny i izolacje, zawieszane zajęcia w szkołach i działalności instytucji kultury, ograniczenia działalność podmiotów gospodarczych w sferze handlu i usług wymuszały szybkie – niestandardowe działania w jednostkach samorządu terytorialnego. Praktycznie z dnia na dzień byliśmy zobowiązani do zapewnienia ciągłości funkcjonowania Urzędów i jednostek organizacyjnych samorządu zapewniających realizację wszystkich usług dla naszych mieszkańców we wszystkich sferach. Działania te to również zapewnienie bezpieczeństwa klientów i pracowników, zwiększenie zasobów i infrastruktury związanej z pracą zdalną i komunikacją na odległość, wsparcie naszych mieszkańców od pomocy psychologicznej, zaopatrywania w maseczki do zapewnienia wyżywienia w trakcie izolacji lub kwarantanny, pomoc przedsiębiorcom i osobom dotkniętym skutkami pandemii, czy wsparcie administracji rządowej w zakresie realizacji zadań zleconych: wybory Prezydenta RP, Narodowy Spis Rolny, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, pomoc w budowie szpitali tymczasowych oraz w przygotowaniu punktów szczepień, popularyzacji szczepień i dowozie osób do punktów szczepień. Wiele zadań z tego obszaru była domeną sekretarzy jst.

Z perspektywy czasu należy ocenić, że jednostki samorządu terytorialnego sprostały wszystkim wyzwaniom w tym zakresie, będąc wsparciem i pomocą dla lokalnych wspólnot samorządowych, biznesu oraz administracji państwowej. Musieliśmy przeorganizować pracę urzędów tak, aby świadczone przez nas usługi mogły być w miarę normalnie realizowane. Przez cały czas była prowadzona bezpośrednia obsługa klientów we wszystkich procesach, a w tych gdzie można było wdrożyć komunikację na odległość obsługa klientów odbywała się poprzez komunikację zdalną. W mojej ocenie wspólnoty lokalne i samorządy zdały ten egzamin bardzo dobrze.

W jaki sposób samorząd terytorialny radził sobie ze skutkami kryzysu uchodźczego?

W pewien sposób było to naturalne, że migracja ruszyła w kierunku Polski. Jesteśmy krajem najbliższym Ukrainie i najlepiej rozumiemy ich sytuację. Administracja samorządowa, zwykli mieszkańcy, jak i organizacje pozarządowe spełniały swój obywatelski obowiązek. Na początku działaliśmy z godziny na godzinę organizując pomoc na granicy bezpośrednio po jej przekroczeniu przez obywatela Ukrainy, dając schronienie i wyżywienie, zapewniając wszystkie rodzaje usług tak jak dla obywateli naszego kraju, realizując również dodatkowe usługi administracyjne dla uchodźców. Oczywiście każdy samorząd ma trochę inne doświadczenia, szczególnie mam tu na myśli samorządy dwóch województw przygranicznych: lubelskiego i podkarpackiego. Wsparcie obywatelom Ukrainy, jego skala i taki efekt nie byłby możliwy bez zaangażowania mieszkańców, organizacji pozarządowych z kraju i zagranicy, samorządów lokalnych i wreszcie administracji rządowej. Również dziś, parę miesięcy później widać, że ludzie chcą pomagać Ukraińcom tu na miejscu, w Polsce. To ważne, że mamy społeczną aprobatę dla takiej pomocy.

Jakie były dotychczasowe największe sukcesy Zarządu Krajowej Rady Forów Sekretarzy?

Wiele ważnych dla sekretarzy spraw zawarliśmy w naszej deklaracji założycielskiej, którą realizowaliśmy również w II Kadencji Krajowej Rady. Oprócz lobbowania za wdrażaniem dobrego prawa, Krajowa Rada skupia się na wzmacnianiu współpracy pomiędzy samymi samorządowcami. Działamy na kilku płaszczyznach. Wysyłamy pisma do resortów, opiniujemy przepisy, jesteśmy w stałym kontakcie z ministrami. Publikujemy stanowiska istotne z punktu widzenia administracji samorządowej. Występowaliśmy m.in. w kwestii związanej z reorganizacją zarządzania szpitalami. Dzięki również naszej interwencji prace legislacyjne poszły w dobrym kierunku. Inne nasze stanowisko dotyczyło wynagradzania wójtów, burmistrzów, starostów i marszałków. W roku 2021 udało się tak zmienić prawo, aby zmniejszyć dysproporcje w wynagrodzeniach pracowników samorządowych pochodzących z wyboru do wynagrodzenia w biznesie. Dodatkowo zmiana ta wpłynęła korzystnie na wzrost wynagrodzeń dla innych pracowników samorządowych. Kwestia niskich wynagrodzeń w JST to jednak wciąż jeden z największych problemów, z jakimi mierzą się samorządy. Ważnym wydarzenie, współorganizowanym przez Krajową Rade Forów Sekretarzy JST był V Krajowy Kongres Sekretarzy, który miał miejsce w Warszawie w dniach 28- 29 września 2021 r. Kongres jest ogólnopolskim wydarzeniem dotyczącym bieżących, najważniejszych aspektów funkcjonowania samorządu terytorialnego, roli sekretarzy oraz polem wymiany doświadczeń i dobrych praktyk między sekretarzami. Oprócz sekretarzy i ekspertów w Kongresie wzięli udział również przedstawiciele rządu oraz organizacji międzynarodowych. .

Jak ocenia pan dotychczasową współpracę KRFS z rządem?

Nasze relacje ze stroną rządową oceniam pozytywnie. Zarząd Krajowej Rady oraz poszczególni sekretarze jst współpracują z równymi resortami w zakresie tworzenia, wdrażania i realizacji zadań samorządu terytorialnego. Naszym naturalnym kontaktem w rządzie był i jak sądzę pozostanie minister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ds. samorządów. Nasi przedstawiciele biorą również udział również w posiedzeniach podzespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu oraz w pracach poszczególnych komisji Sejmu i Senatu.

Braliśmy również udział w konsultacjach Samorząd 3.0, czyli w przeglądzie prawa samorządowego zapoczątkowanego przez Michała Cieślaka Ministra w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Do tego projektu zgłaszaliśmy swoje propozycje zmiany prawa oraz konieczność uregulowania niektórych zagadnień. Realizacja prawa samorządowego jest ważna, ale pamiętajmy o tym, że realizację tych zadań determinuje zapewnienie odpowiedniego i stabilnego finansowania zadań realizowanych przez jst. Chodzi zarówno o udział w podatku dochodowym od osób fizycznych, ustalaniu we właściwej wysokości należnych subwencji, jak również finasowaniu zadań zleconych.

Jakie są najważniejsze plany, jeśli chodzi o kolejną kadencję Rady?

Będziemy kontynuować działania w zakresie reprezentacji środowiska Sekretarzy JST na poziomie krajowym i międzynarodowym, koordynacji konsultacji wewnątrz środowiska Sekretarzy, podejmowania inicjatyw na rzecz wzmocnienia kompetencji Sekretarzy JST oraz potencjału organizacyjnego JST. Popularyzacja roli i pozycji sekretarzy oraz zwiększanie jego kompetencji jest ważnym celem działania Krajowej Rady Forów Sekretarzy i Zarządu tej Rady.

Pracujemy w regionalnych forach sekretarzy przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego. Pragniemy, aby do naszych forów dołączali kolejni członkowie – sekretarze wszystkich jst. Na spotkania Zarządu Krajowej Rady będziemy zapraszać przedstawicieli JST, Zarządy Forów regionalnych działających w danym regionie, gdzie odbywa się posiedzenie Zarządu oraz ekspertów. Najbliższe spotkanie planujemy już w sierpniu 2022 r. W Lublinie. Planujemy również rozwijać współpracę międzynarodową, wielu z nas mają bardzo dobre kontakty zagraniczne i chcemy to wykorzystać. Zamierzamy umacniać nasze kontakty z Ukrainą oraz blisko współpracować z organizacjami zrzeszającymi menedżerów miast. Najważniejszym wydarzeniem, które przed nami, będzie oczywiście październikowy VI Krajowy Kongres Sekretarzy. Zaprosiliśmy na niego przedstawicieli administracji rządowej, praktyków z jednostek samorządu terytorialnego, organizacji międzynarodowych oraz przedstawicieli otoczenia biznesu i firm usługowych wspomagających administrację samorządową. Podczas Kongresu podzielimy się naszymi doświadczeniami. Będziemy rozmawiać o planach w sferze rozwiązań systemowych i technicznych oraz o realizacji tych planów przez samorządy.

Czy jest szansa na umocnienie roli sekretarza w polskim prawie?

To dla nas niezwykle ważne. Od wielu lat zabiegamy o unormowanie ustawowe i określenie kompetencji i zadań sekretarza w ustawach. Chodzi nam o zapewnienie wsparcia sekretarzom przez organ wykonawczy. To do tej pory nie zostało zrealizowane. Pamiętajmy też, że wchodzimy w okres wyborczy. Chcemy brać udział w tworzeniu prawa wyborczego i wykonywać nasze obowiązki wyborcze. Warto pamiętać o tym, że sekretarze pełnią w procesie organizacji wyborów ważną rolę.

Dziękuję za rozmowę.

Krajowa Rada Forów Sekretarzy powołana została z inicjatywy zarządów forów regionalnych działających przy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej.

Głównymi celami działalności Krajowej Rady są:
– reprezentowanie środowiska Sekretarzy JST na poziomie krajowym i międzynarodowym,
– zabierania głosu w istotnych dla samorządu sprawach na poziomie krajowym,
– koordynacji konsultacji wewnątrz środowiska Sekretarzy JST,
– organizacji wspólnych ogólnopolskich i makroregionalnych wydarzeń/inicjatyw,
– podejmowania inicjatyw na rzecz wzmocnienia kompetencji Sekretarzy JST oraz potencjału organizacyjnego JST.

Więcej o działalności Krajowej Rady

Wybór nowych władz Krajowej Rady Forów Sekretarzy

22 czerwca w Warszawie Członkowie Krajowej Rady wybrali nowy Zarząd KRFS JST w składzie:

Przewodniczący: Andrzej Wojewódzki (Sekretarz Miasta Lublin), wybór na kolejną kadencję na funkcji Przewodniczącego;
I Wiceprzewodnicząca: Aneta Luboń-Stysiak (Sekretarz Miasta Tychy);
II Wiceprzewodniczący: Bogusław Suwara (Sekretarz Miasta Wejherowo), wybór na kolejną kadencję;
Janusz Krzyżak (Sekretarz Gminy Zakliczyn);
Anna Pisarczyk (Sekretarz Gminy Zagnańsk).

Więcej o wyborze

Oficjalna strona VI Krajowego Kongresu Forów Sekretarzy