Wytrenowanie zawodnika, który może wziąć udział w igrzyskach olimpijskich jest zadaniem wymagającym wieloletniej pracy. Istotną rolę w kreowaniu postaw prosportowych i kształceniu sportowców powinny odgrywać także jednostki samorządu terytorialnego.

Przepis art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2048) przewiduje, że tworzenie warunków, w tym organizacyjnych, sprzyjających rozwojowi sportu stanowi zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego. Jest to tym samym zadanie którego zakres realizacji, wybór form w jakich będzie wspierany sport oraz wysokość środków finansowych jakie angażowane są na realizację tego zadania zależne są od woli samych wspólnot samorządowych. Z przepisów ustawy o sporcie wynika, że w ramach tworzenia warunków do rozwoju sportu jednostki samorządu terytorialnego mogą:

  1. przyznawać dotacje celowe z budżetu j.s.t. dla klubów sportowych;
  2. powoływać rady sportu;
  3. ustanawiać i finansować okresowe stypendia sportowe oraz nagrody i wyróżnienia dla osób fizycznych za osiągnięte wyniki sportowe.

Wspieranie sportu przez samorząd

Podstawą do prowadzenia przez j.s.t. działań mających na celu wspieranie rozwoju sportu i sportowców powinna być jednak uchwała określająca warunki i tryb finansowania takiego zadania własnego. Wyłączna kompetencja do przyjęcia takiej uchwały przysługuje radom oraz sejmikom. Organy stanowiące zobowiązane są przy tym określić cel publiczny, który będzie realizowany przez daną j.s.t. w związku ze wspieraniem sportu. Upoważnienie ustawowe do podjęcia tej uchwały wynika z przepisu art. 27 ust. 2 ustawy o sporcie.

Owa kategoria „celu publicznego” związanego z rozwojem sportu może być pierwszą trudnością z jaką musi zmierzyć się prawodawca lokalny. Pojęcie „celu publicznego” jest bowiem prawnie niedookreślone. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie stwierdził, że termin ten należy rozumieć w następujący sposób:

„Ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć przez pojęcie "celu publicznego" z zakresu sportu, w szczególności nie stworzył choćby przykładowego katalogu takich celów. Odwołując się do jego językowego znaczenia, za "cel publiczny" należy uznać taki cel, którego realizacja wzbudzi powszechne odczucie o jego użyteczności dla ogółu społeczeństwa, dla dobra ogólnego. Cel publiczny jest przeciwieństwem celu prywatnego, a więc realizowanego dla partykularnych interesów jednostki, czy danej grupy interesu” (cyt. za: Wyrok WSA w Szczecinie z 18.05.2017 r., I SA/Sz 355/17, LEX nr 2314988).

W świetle zacytowanej wyżej tezy należy dojść do wniosku, że kategoria celu publicznego służy określeniu strategicznego kierunku działań jakie j.s.t. będzie realizował w ramach wspierania sportu. Tym samym kryteria udzielania wsparcia z budżetu j.s.t. klubom sportowym i sportowcom powinny być tak skonstruowane by służyły realizacji celu publicznego określonego w uchwale.

Przykłady celu publicznego związanego ze wspieraniem sportu:

Wspieranie rozwoju sportu, o którym mowa w § 3 będzie służyło realizacji, co najmniej jednego z następujących celów publicznych:

1) poprawy warunków uprawiania sportu przez zawodników klubów sportowych, w tym bazy sportowej na terenie Gminy i Miasta Szadek;

2) zwiększenia dostępności mieszkańców do działalności sportowej prowadzonej przez kluby sportowe;

3) dążenie do osiągania jak najwyższych wyników sportowych oraz poprawy jakości szkolenia prowadzonego przez kluby sportowe;

4) poprawę kondycji fizycznej i zdrowia psychicznego mieszkańców poprzez uczestnictwo w aktywnym stylu życia;

5) promocję sportu i aktywnego stylu życia;

6) umożliwienie dostępu do różnorodnych form aktywności sportowej jak największej liczbie mieszkańców.

- § 5 uchwały Nr XLII/280/2021 Rady Gminy i Miasta Szadek z dnia 17 listopada 2021 r. w sprawie określenia warunków i trybu wspierania finansowego rozwoju sportu na terenie Gminy i Miasta Szadek (Łódzk. z 2021 r. poz. 5740; zm.: Łódzk. z 2022 r. poz. 571).

 

Cele publiczne z zakresu sportu, które Miasto Ostrów Mazowiecka zamierza osiągnąć:

1) poprawa warunków uprawiania sportu przez zawodników klubów sportowych,

2) osiągnięcie wyższych wyników sportowych przez zawodników klubów sportowych,

3) poprawa kondycji fizycznej i zdrowia psychicznego mieszkańców poprzez promocję sportu i aktywnego stylu życia.

- § 3 uchwały Nr XXIII/233/2021 Rady Miasta Ostrów Mazowiecka z dnia 24 lutego 2021 r. w sprawie określenia warunków i trybu finansowania zadań z zakresu sportu przez Miasto Ostrów Mazowiecka (Mazow. z 2021 r. poz. 1863).

Dotacje dla klubów sportowych

Podstawowym instrumentem wsparcia sportu są dotacje celowe udzielane klubom sportowym. Szczegółowe warunki udzielania takich dotacji określane są w prawie miejscowym – uchwałach podejmowanych na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o sporcie. Jakkolwiek ustawa przewiduje, że o dotację wypłacaną z budżetu j.s.t. mogą otrzymywać tylko te kluby sportowe, które działają na terenie j.s.t. wypłacającej dotację i nie działają w celu osiągnięcia zysku.

Środki pochodzące z dotacji kluby sportowe mogą przeznaczać na m.in.:

1) realizację programów szkolenia sportowego,

2) zakup sprzętu sportowego,

3) pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach,

4) pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego,

5) sfinansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry szkoleniowej.

Rady sportu

Rada sportu nie jest instytucją służącą wprost do wspierania sportu lub sportowców. Jest to jednak organ pomocniczy, którego funkcją jest zapewnienie sportowym interesariuszom reprezentacji w samorządowym procesie decyzyjnym. Rady sportu powoływane są przez organy wykonawcze j.s.t. W jej skład powoływani są przedstawiciele organizacji i instytucji realizujących zadania w zakresie kultury fizycznej, przy czym członkowie rady sportu pełnią swoje funkcje społecznie. Do zadań sportu należy m.in. opiniowanie:

1) strategii rozwoju gmin, powiatów i województw w zakresie kultury fizycznej;

2) projektu budżetu w części dotyczącej kultury fizycznej;

3) programów rozwoju bazy sportowej na danym terenie, w tym w szczególności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie dotyczącym terenów usług sportu i rekreacji;

4) projektów uchwał, o których mowa w art. 27 ust. 2 ustawy o sporcie.

Samorządowe stypendia

Ostatnim instrumentem służącym do wspierania rozwoju sportu na terenie j.s.t. są stypendia, nagrody lub wyróżnienia. Są to formy wsparcia finansowego, które adresowane są indywidualnie do poszczególnych sportowców. Na poziomie ustawowym instrumenty te uregulowane są w art. 31 ustawy o sporcie. Jakkolwiek to organom stanowiąco-kontrolnym j.s.t. przysługuje wyłączna kompetencja do określenia szczegółowych zasad, trybu przyznawania i pozbawiania oraz rodzaje i wysokość stypendiów sportowych, nagród i wyróżnień. Świadczenia te finansowane są z budżetów j.s.t. i dochodów własnych tych jednostek.

Ustawodawca przewiduje, że stypendia, nagrody i wyróżnienia powinny być uzależnione od wyników sportowych osiąganych przez sportowców. Dopuszczalne jest również ustanowienie, w prawie miejscowym, stypendiów lub nagród dla trenerów prowadzących szkolenie zawodników osiągających wysokie wyniki sportowe w międzynarodowym współzawodnictwie sportowym lub w krajowym współzawodnictwie sportowym.

FRDL zaprasza do zapoznania się z bogatą ofertą szkoleń

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego zaprasza Państwa do zapoznania się z bogatą ofertą szkoleń. Zarówno radni jak i pracownicy samorządowi mogą poszerzyć swoje kompetencje w różnych sferach funkcjonowania samorządu terytorialnego. Tych z Państwa, którym bliska jest tematyka sportowa zachęcamy do udziału w szkoleniu p.n. „Wspieranie klubów sportowych. Realizacja i rozliczanie zadań sportowych. Doświadczenia nadzorcze związane z przekazywaniem stypendiów i nagród sportowych”. Szkolenie odbędzie się w trybie online już 13 września 2024 r., więcej informacji możecie Państwo uzyskać pod tym linkiem.