Opracowanie prof. Swianiewicza składa się z trzech podstawowych części. W pierwszej zawarta jest krótka prezentacja obecnie działającego w Polsce mechanizmu wyrównywania dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Druga poświęcona jest krytycznej ocenie tego mechanizmu. W przeprowadzonej ocenie profesor koncentruje się na słabych punktach (nie negując istnienia także wartych uznania i utrzymania elementów), ponieważ to one stanowią podstawę do myślenia o ewentualnych reformach.



Część trzecia zawiera zarys koncepcji zmian. Zaproponowano w niej jeden, zintegrowany mechanizm, który obejmowałby zarówno elementy wyrównywania poziomowego (zwanego potocznie „podatkiem janosikowym”), jak i wyrównywania pionowego, zapewnianego ze środków budżetu państwa. Podstawą tej koncepcji jest skupienie się na wyrównywaniu strony dochodowej, ale przy wzięciu pod uwagę – niemal ignorowanego we współcześnie obowiązującym mechanizmie – zróżnicowania potrzeb wydatkowych w zależności od położenia i charakterystyki społeczno-ekonomicznej jednostki samorządu terytorialnego. Prezentowane w opracowaniu koncepcje nie są zupełnie nowe. Są kontynuacją opinii wyrażanych przez prof. Swianiewicza w licznych dotychczasowych publikacjach.